Монгол Улсын эдийн засгийн 78 хувь нь Хятадыг чиглэдэг
Азийн хөгжлийн банк (АХБ)-наас Монгол Улсын эдийн засгийн нөхцөл байдалд хийсэн дүн шинжилгээ, цаашдын таамаглалаа танилцуулсан юм. Энэхүү таамаглалд 2017 оны эхний хагас жилд Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт 5.3 хувьд хүрсэн нь өмнөх оны 1 хувьтай харьцуулахад томоохон үзүүлэлт болж байна. Цаашид 2018 онд 3 хувьтай байна гэжээ. Үүний дагуу Азийн Хөгжлийн Банкны Суурин төлөөлөгчийн газрын ахлах эдийн засагч Деклан Магий-аас авсан тодруулгыг хүргье.
-Эдийн засгийн өсөлтөд ямар салбар голлон нөлөөлөх вэ?
Оны эхний хагаст нүүрсний салбарын гүйцэтгэл сайн байсан. Энэ нь оны хоёрдугаар хагаст үргэлжилнэ гэж үзэж байгаа. Гэхдээ эдийн засгийн өсөлтөд нүүрсний салбараас гадна бусад нөлөөлөл бий. Тухайлбал, ОУВС-нийн хөтөлбөр тодорхой нөлөө үзүүлж байгаа. Монголын уул уурхайн салбар эдийн засгийн уналттай байгаа. Уул уурхайн салбарын уналт зэсийн баяжмал дахь алт болон бусад металийн агууламж буурсантай холбоотой. Мөн барилгын салбар нийлүүлэлт хэтэрснээсээ шалтгаалан мөн уналттай байгаа. Үүнээс бусад буюу хөдөө аж ахуй, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний салбар өсөлттэй байна.
-ОУВС-гаас хэрэгжүүлж буй хөтөлбөрийн хүрээнд АХБ Монголд 1.2 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийх ёстой. Үүнээс эхний шатны хөрөнгө оруулалт орж ирсэн. Дараагийн хөрөнгө оруулалт хэзээ орж ирэх вэ?
Өмнө бидний зүгээс Монгол Улсад олгодог санхүүжилт 100 хувь төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэхэд зарцуулдаг байсан. ОУВС-гийн хөтөлбөрийн хүрээнд бидний оруулж буй хөрөнгө оруулалтын 50 хувь нь төсвийн алдагдлыг нөхөх, 50 хувь нь төсөл хөтөлбөр санхүүжүүлэхэд зориулагдаж байгаа. Бид одоо 100 сая ам.долларын санхүүжилтийг банкны салбарыг эрүүлжүүлэхэд зориулж олгоно. Мөн нийгмийн халамжийн тогтолцоог бэхжүүлэхэд зориулна. Энэхүү санхүүжилтийн судалгааны ажил үргэлжилж байна. Мөн бага сургууль, цэцэрлэгийн 30 цогцолбор барих, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг дэмжих төслийг судалж байна.
-Монгол Улс 2018 онд хоёр томоохон бондын эргэн төлөлтийг хийнэ. Эдгээр бондын хугацааг сунгах, эсхүл шинээр бонд гаргах гэсэн хоёр гарц яригдаж байна. АХБ аль сонголтыг нь зөв гэж харж байгаа вэ?
Өөрийн нөөц бололцоогоороо эргэн төлөлт хийх нь хамгийн ухаалаг бодлого. Үүний тулд төсвийн зардлыг бууруулан эргэн төлөлтийн нөөцийг бүрдүүлэх хэрэгтэй. Гэхдээ одоогоор ийм боломжийг бүрдүүлэх нь хүндрэлтэй байгаа. Тиймээс өндөр хүүтэй бондоо бага хүүтэй зээлээр дахин санхүүжүүлэх боломжийг олгох зорилгоор ОУВС-гийн хөтөлбөр хэрэгжиж байгаа. Энэ хөтөлбөрийн хүрээнд жилийн 1 хувийн хүүтэй хөнгөлөлттэй санхүүжилт орж ирж байна. Тиймээс дахин санхүүжилт хийх байх. Цаашдаа бол аливаа эргэн төлөлтийг өөрийн эх үүсвэрээр шийдвэрлэх нь чухал гэж харж байна.
-2017 оны намрын чуулганаар Ерөнхий сайдыг томилно. Дараагийн Засгийн газрын үйл ажиллагаа та бүхний тооцоололд нөлөөлөх магадлалтай юу?
Шинэ Засгийн газар бидний тооцоололд нөлөөлөхгүй. Гэхдээ Монгол Улс тун удахгүй олон улсын санхүүгийн зах зээлээс хөрөнгө босгох үйл ажиллагаа явуулах учраас улс төрийн тогтвортой байдал туйлын чухал.
-Эдийн засгийн өсөлтөд ямар салбар голлон нөлөөлөх вэ?
Оны эхний хагаст нүүрсний салбарын гүйцэтгэл сайн байсан. Энэ нь оны хоёрдугаар хагаст үргэлжилнэ гэж үзэж байгаа. Гэхдээ эдийн засгийн өсөлтөд нүүрсний салбараас гадна бусад нөлөөлөл бий. Тухайлбал, ОУВС-нийн хөтөлбөр тодорхой нөлөө үзүүлж байгаа. Монголын уул уурхайн салбар эдийн засгийн уналттай байгаа. Уул уурхайн салбарын уналт зэсийн баяжмал дахь алт болон бусад металийн агууламж буурсантай холбоотой. Мөн барилгын салбар нийлүүлэлт хэтэрснээсээ шалтгаалан мөн уналттай байгаа. Үүнээс бусад буюу хөдөө аж ахуй, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний салбар өсөлттэй байна.
-ОУВС-гаас хэрэгжүүлж буй хөтөлбөрийн хүрээнд АХБ Монголд 1.2 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийх ёстой. Үүнээс эхний шатны хөрөнгө оруулалт орж ирсэн. Дараагийн хөрөнгө оруулалт хэзээ орж ирэх вэ?
Өмнө бидний зүгээс Монгол Улсад олгодог санхүүжилт 100 хувь төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэхэд зарцуулдаг байсан. ОУВС-гийн хөтөлбөрийн хүрээнд бидний оруулж буй хөрөнгө оруулалтын 50 хувь нь төсвийн алдагдлыг нөхөх, 50 хувь нь төсөл хөтөлбөр санхүүжүүлэхэд зориулагдаж байгаа. Бид одоо 100 сая ам.долларын санхүүжилтийг банкны салбарыг эрүүлжүүлэхэд зориулж олгоно. Мөн нийгмийн халамжийн тогтолцоог бэхжүүлэхэд зориулна. Энэхүү санхүүжилтийн судалгааны ажил үргэлжилж байна. Мөн бага сургууль, цэцэрлэгийн 30 цогцолбор барих, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг дэмжих төслийг судалж байна.
-Монгол Улс 2018 онд хоёр томоохон бондын эргэн төлөлтийг хийнэ. Эдгээр бондын хугацааг сунгах, эсхүл шинээр бонд гаргах гэсэн хоёр гарц яригдаж байна. АХБ аль сонголтыг нь зөв гэж харж байгаа вэ?
Өөрийн нөөц бололцоогоороо эргэн төлөлт хийх нь хамгийн ухаалаг бодлого. Үүний тулд төсвийн зардлыг бууруулан эргэн төлөлтийн нөөцийг бүрдүүлэх хэрэгтэй. Гэхдээ одоогоор ийм боломжийг бүрдүүлэх нь хүндрэлтэй байгаа. Тиймээс өндөр хүүтэй бондоо бага хүүтэй зээлээр дахин санхүүжүүлэх боломжийг олгох зорилгоор ОУВС-гийн хөтөлбөр хэрэгжиж байгаа. Энэ хөтөлбөрийн хүрээнд жилийн 1 хувийн хүүтэй хөнгөлөлттэй санхүүжилт орж ирж байна. Тиймээс дахин санхүүжилт хийх байх. Цаашдаа бол аливаа эргэн төлөлтийг өөрийн эх үүсвэрээр шийдвэрлэх нь чухал гэж харж байна.
-2017 оны намрын чуулганаар Ерөнхий сайдыг томилно. Дараагийн Засгийн газрын үйл ажиллагаа та бүхний тооцоололд нөлөөлөх магадлалтай юу?
Шинэ Засгийн газар бидний тооцоололд нөлөөлөхгүй. Гэхдээ Монгол Улс тун удахгүй олон улсын санхүүгийн зах зээлээс хөрөнгө босгох үйл ажиллагаа явуулах учраас улс төрийн тогтвортой байдал туйлын чухал.