Үндэсний Бүтээн Байгуулалтын Корпорацийн Гүйцэтгэх захирал С.Дотнобилиг: Гэр хорооллыг цогцоор нь шинэчлэх боломжтой

Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн шинэчилсэн үзэл баримтлалыг хэрэгжүүлэх үндсэн арга нь “Сервис центр” юм.

   Үндэсний Бүтээн Байгуулалтын Корпораци /ҮББК/-иас санаачилсан Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн шинэчилсэн үзэл баримтлалын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахаар тус корпорацийн Гүйцэтгэх захирал С.Дотнобилигтэй ярилцлаа.

-ҮББК-иас санаачилсан гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн шинэчилсэн үзэл баримтлалыг танилцуулахгүй юу. Ямар учраас ийм төсөл санаачлах болсон бэ?

-Юуны өмнө бидний санаачилгыг дэмжиж гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн шинэчилсэн үзэл баримтлалыг олон нийтэд хүргэж байгаа “Барилга.МН” сэтгүүлийн хамт олонд баярлалаа. Мөн танай сэтгүүлийн уншигчдад энэ өдрийн мэнд хүргэе.

Манай улсад 1990 оноос хойш хотжилт эрчимтэй явагдаж, иргэд хот, суурин газарт ихээр шилжин суурьших болсонтой холбоотойгоор гэр хороолол зохицуулалтгүйгээр нэмэгдсэн нь хотын төлөвлөлт алдагдах, цаашлаад агаар, хөрс, усны бохирдол, нийгмийн ялгааг бий болгох нөхцөл болсон. Инженерийн хангамжийн шугам сүлжээ хүрэлцээгүйгээс гэр хорооллын нутаг дэвсгэр нь агаар, хөрс, усны бохирдол, нийгмийн ялгаатай байдлын эх үүсвэр боллоо. Тиймээс асуудлыг шийдвэрлэх нэг гарц нь гэр хорооллын иргэдэд инженерийн шугам сүлжээг хүргэх замаар хот төлөвлөлтийг оновчтойгоор шийдвэрлэх явдал юм.

Улаанбаатар хотын 2030 он хүртэлх хөгжлийн чиг хандлагад тусгаснаар гэр хорооллыг 3 бүсэд хуваан хөгжүүлэхээр заасан байдаг. Төрөөс хэрэгжүүлж буй гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн төслүүд нь төвийн болон дундын бүсүүдэд чиглэгдсэн учраас захын гэр хороололд хүрч чадахгүй байна. Тиймээс эдгээр хорооллыг шинэчилсэн үзэл баримтлалаар хөгжүүлэх бодит санаачилгыг бидний зүгээс гаргаж байгаа юм.

Шинэчилсэн үзэл баримтлал нь гэр хорооллын нутаг дэвсгэрийг “Гэр хорооллын иргэдийн хүсэлт, санаачилга, чадамжид суурилан иргэний өмчлөлийн газар, амины орон сууцанд нь инженерийн хангамжийн үйлчилгээг хүргэж, төрийн болон нийгмийн үйлчилгээг ойртуулж, орчин цагийн хотын соёл, нийгмийн хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн эрүүл аюулгүй, тохилог орчин болгон хөгжүүлэх”-д чиглэх юм.

-Танай төсөл иргэдийг орон сууцжуулах өмнөх төслүүдээс юугаараа ялгаатай вэ?

-Иргэдийн өөрсдийнх нь хүсэлт санаачилга, чадамжид суурилж иргэний өмчлөлийн газар, амины орон сууцанд нь нэгдсэн зохион байгуулалттайгаар хэсэгчилсэн инженерийн хангамжийн үйлчилгээг хүргэх, төр болон нийгмийн үйлчилгээг ойртуулах замаар тухайн эрүүл аюулгүй, тохилог орчин бүрдүүлэн хөгжүүлэхийг зорьсноороо бусад төслүүдээс онцлогтой. Төслийг хэрэгжүүлснээр иргэд өөрийн өмчлөлийн газар дээрээ инженерийн хангамжид холбогдох нөхцөлөөр хангагдаж, амьдралын чанараа сайжруулах боломжтой.

-Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн шинэчилсэн үзэл баримтлалыг хэрэгжүүлэх үндсэн арга нь юу вэ?

-Шинэчилсэн үзэл баримтлалын төслийг хэрэгжүүлэх үндсэн арга нь хэсэгчилсэн инженерийн хангамжийн төв болох “Сервис Центр” юм. Энэ нь “Гэр хороолол, алслагдсан хорооллуудад хэсэгчилсэн инженерийн шийдэл бүхий байгууламжуудыг төлөвлөж, иргэддээ инженерийн болон нийгмийн үйлчилгээг хүргэх, тэдний амьдрах орчин, нөхцөлийг сайжруулах” үндсэн үүрэгтэй. Төлөвлөж буй нутаг дэвсгэрийн байршил, газрын гадаргын онцлог, инженерийн дэд бүтцийн хангамжаас хамааруулан хэсэгчилсэн инженерийн хангамжийн эх үүсвэр нь “БИЕ ДААСАН”, “ТӨВЛӨРСӨН ШУГАМД ХОЛБОГДСОН”, “ХОЛИМОГ” гэсэн үндсэн 3 төрлийн төлөвлөлтөөр 200-аас дээш айлын хэрэгцээг хангах хүчин чадалтайгаар шийдэх боломжтой.



-Төслийг хэрэгжүүлэх нөхцөл боломжийн тухайд?

-Монгол Улсын Үндсэн хуулинд “Монгол Улсын иргэн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрхтэй” хэмээн заасан байдаг. Тиймээс төслийг хэрэгжүүлэхэд нэг талаас төр Үндсэн хуульд заасан үүргээ биелүүлж, инженерийн хангамжийн дэд бүтцийг иргэдийн гэрт хүргэх “Сервис Центр”-ийг байгуулах, нөгөө талаас иргэд газар, үл хөдлөх хөрөнгөө барьцаалан ипотекийн зээлд хамрагдаж, амины орон сууцаа инженерийн хангамжид холбох, сайжруулах, шинээр барих байдлаар төсөлд тусгасан.



-Инженерийн дэд бүтцийн хангамж нь өртөг өндөртэй байдаг. Үүнийг хэрхэн шийдэх вэ?

-Гэр хорооллын айл өрхүүдийг нэгдсэн шугам сүлжээгээр хангах зардал нь хэсэгчилсэн инженерийн хангамжийн төв байгуулахаас өндөр, хэрэгжүүлэхэд хугацаа ихээхэн шаарддаг. Харин “Сервис Центр” нь богино хугацаанд зорилтот хэрэглэгчдийг бүрэн хангах, зардлыг боломжит хувилбаруудаар шийдвэрлэх боломжтойгоороо давуу юм.

-Төслийг хэрэгжүүлэхэд тулгарч буй хүндрэлтэй асуудал юу байна? Тэдгээрийг шийдвэрлэх арга замын тухайд...

-Төслийг хэрэгжүүлэхэд тулгарч болзошгүй бэрхшээлүүдийг шийдвэрлэхээр ҮББК-иас “Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн шинэчилсэн үзэл баримтлал” болон түүнийг хэрэгжүүлэх үндсэн арга “Сервис центр”-ийг улам боловсронгуй болгохоор цуврал уулзалтууд зохион байгуулж байгаа.

Тухайлбал, бие даасан инженерийн дэд бүтцийн хангамжийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг дотоодын томоохон аж ахуйн нэгжүүдийн дунд хэлэлцүүлэг өрнүүлж, компаниудын төлөөллийг оролцуулсан ажлын хэсэг байгуулсан. Уг ажлын хэсэг инженерийн дэд бүтцийн хүндрэлтэй шийдлүүдэд оновчтой гарц олох үүрэгтэйгээр ажиллаж байна.



Мөн барилгын үйлдвэрлэл, зураг төслийн чиглэлээр ажилладаг Монгол Улсын 18 Зөвлөх инженер оролцсон “Монгол Улсын Зөвлөх инженерүүдийн зөвлөлдөх уулзалт”-ыг зохион байгуулж, гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн шинэчилсэн үзэл баримтлал, хэсэгчилсэн инженерийн хангамж, шугам сүлжээний техник, технологийн шийдэл, шинэ боломжуудын талаар санал бодлоо солилцож, төслийг сайжруулах үйл явцыг тасралтгүй гүйцэтгэж байна.

-Энэхүү төслийг сайжруулах тал дээр Монгол Улсын Зөвлөх инженерүүд ямар байр суурьтай байв?

-Тэдний зүгээс гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн шинэчилсэн үзэл баримтлалыг дэмжсэн ба амжилттай хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг болохуйц олон зөвлөгөө, сургамжуудыг өгсөн. Зөвлөх инженерүүд уулзалтаар хэлэлцсэн асуудлаа төр, засгийн бодлогын хэмжээнд танилцуулж, хөгжлийн баримт бичигт тусгуулахыг зөвлөж байсан. Мөн иргэдийг хэрэглээний соёл, ашиглалтын зөв хэвшилд сургах, мэдээлэл сурталчилгааг хүртээмжтэй түгээх, нийслэл хотод суурьшихыг хүсэгчдэд хотын соёлын наад захын хэм хэмжээг мөрдөх шаардлагыг тавьж байхаар төлөвлөгөө, хөтөлбөр боловсруулахыг санал болгосон.

Суурьшлын шинэ бүсүүдэд дэд бүтэц, инженерийн хангамжийг урдчилан төлөвлөх замаар хот төлөвлөлтийг сайжруулах, хотын төвийн ашиглалтын шаардлага хангахгүй болсон барилгуудыг нурааж, багтаамж, хүчин чадлыг нэмэгдүүлэн шинэ барилгууд барьж, инженерийн дэд бүтэц хүрэхгүй байгаа бүсийн иргэдийг шилжүүлэх саналыг бодлогын түвшинд хүргэх, бохир ус цэвэрлэх системийн дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлэх, ашиглалт болон урсгал засваруудыг анхаарлын төвд байлгах, саарал усыг ашиглах, сэргээгдэх эрчим хүчний технологийг инженерийн хангамжийн эх үүсвэрийн нэмэлт байдлаар ашиглах, эко шийдлүүдийг нэвтрүүлэх, хөрсийг нөхөн сэргээх, бохирын лагийг хатаах, дахин ашиглах инженерийн хангамж бүхий “Сервис центр”-ийн барилгыг бий болгосноор ард иргэдэд үзүүлэх эдийн засгийн үр өгөөж нэмэгдэх, жижиг, дунд бизнес хөгжих, нийгмийн үйлчилгээ сайжрах талыг тодотгож төсөлд тусгах гээд олон зөвлөмж өгснийг бид хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байгаа.



-Төсөлд иргэдийг татан оролцуулахын тулд ямар идэвхжүүлэлт хийх вэ?

-Шинэчилсэн үзэл баримтлалын төсөл нь иргэдийн хүсэлт санаачилга, чадамжид суурилан хэрэгжих учир бид эхний ээлжинд нарийвчилсан судалгааны үндсэн дээр загвар хорооллыг бий болгох талаар судалж байна. Энэ нь иргэдийг өмчлөлийн газар дээрээ хэрхэн ая тухтай сайхан амьдарч болохыг харуулах зорилготой. Ингэснээр иргэд өөрсдөө зохион байгуулалтад орох боломж нээгдэнэ.

Мөн иргэдийг хэрэглээний дадалд сургах үүднээс нэгдсэн идэвхжүүлэлтийн бодлоготой байх зайлшгүй шаардлага бий. Жишээлбэл, төрөөс иргэдийг инженерийн хангамжийн ашиглалт, хэрэглээний зөв дадалд сургах, хэвшүүлэх зорилгоор олон улсын байгууллага, тусламжийн сангуудаас бүрдүүлсэн санхүүгийн эх үүсвэрээр иргэдэд 5 хүртэлх жилийн хугацаанд төлбөрийн хөнгөлөлттэй нөхцөлийг санал болгох юм.



-Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн шинэчилсэн үзэл баримтлалын төслийг хэрэгжүүлж, “Сервис центр”-ийг бий болгосноор ямар үр дүнд хүрэх вэ? Гэр хорооллыг бүрэн арилгаж чадах уу?

-Энэ төсөл хэрэгжсэнээр иргэдийг эрүүл аюулгүй орчинд оршин суух нөхцөлийг бүрдүүлж амьдралын чанарыг сайжруулна. Мөн Гэр хорооллын нутаг дэвсгэрийг нэгдсэн зохион байгуулалтад оруулж, инженерийн хангамжийг хүргэснээр газар, үл хөдлөх хөрөнгийн үнэ цэнэ нэмэгдэж, эдийн засгийн эргэлтэд орох нөхцөл боломж бүрдэнэ. Улмаар дагуул хот, тосгоны хөгжил түргэсэж, хотын төвийн нягтаршил буурах, жижиг дунд үйлдвэрлэл кластераар хөгжих гэх мэт олон сайн талтай. Хамгийн гол нь иргэдийн эрүүл мэнд, амьдрах орчин, нөхцөлд сөрөг нөлөө үзүүлэгч агаарын бохирдол, хөрсний бохирдол зэрэгт бодитоор нөлөөлнө.

-Ярилцлага өгсөн танд баярлалаа. Та бүхний төсөлд амжилт хүсье.

-Баярлалаа. Та бүхний цаашдын ажилд амжилт хүсье.

Ярилцсан: Б.Бурмаа