Г.Гантөмөр: Барилгын материалын чанараас хамаарах эрсдлийг бууруулна
Саяхан Барилга, хот байгуулалтын яам /БХБЯ/, Үндэсний стандарт хэмжилзүйн газар /ҮСХГ/ хамтран ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурсан юм. Энэ үеэр Стандарчлал хэмжилзүйн газрын дарга Г.Гантөмөртэй уулзаж ярилцлаа.
-Хоёр байгууллага ямар чиглэлд хамтарч ажиллах талаар манай уншигчдад дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөхгүй юу?
-Барилгын салбарын чанар аюулгүй байлдлыг илэрхийлэх гол асуудал бол материалын стандарчлал, тохирлын үнэлгээний асуудал байдаг. Энэ чиглэлд БХБЯ, ҮСХГ хамтран ажиллахаар тохиролцож талууд санамж бичигт гарын үсэг зурлаа. Үүнд бид гурван үндсэн асуудлыг бид шийднэ. Юуны өмнө барилгын материал бүтээгдэхүүний стандартыг үе шаттайгаар Европын холбооны стандартад шилжүүлнэ. Энэ ажлын хүрээнд хөндлөнгийн лабораториуд болон тохирлын үнэлгээний үйл ажиллагааг нь сайжруулах арга хэмжээ авна. Ялангуяа лабораторийн техникийн түвшинг түүнд ажиллаж байгаа мэргэжилтнүүдийн боловсрол мэдлэгийг дээшлүүлэх тал дээр ээлж дараатай арга хэмжээ авч ажиллана. Мөн импортоор орж ирж байгаа бүтээгдэхүүний чанарт тавих хяналтыг сайжруулна. Барилгын материал бүтээгдэхүүний чанар сайжирна гэдэг бол Монголын ард түмний нийтлэг эрх ашгийг хөндсөн асуудал. Найдвартай бүтээгдэхүүнээр хангагдана гэдэг нэг талаар аюулгүй байдалд ахиц гарна гэж үзэж байгаа.
-Барилгын норм стандартыг еврокодод шилжүүлэх Засгийн газрын тогтоол гарсан. Үүнийг дагаад холбогдох байгууллагууд тодорхой ажлуудыг хийхээр төлөвлөж байх шиг байна. Танай байгууллагын хувьд?
-Хамгийн нэгдүгээрт яригдах асуудал бол Засгийн газрын хөтөлбөр гаргах ёстой. Өөрөөр хэлбэл барилгын норм, дүрмийг Европын стандартад шилжүүлэхэд хэр хугацаа зарцуулах, ямар үйл ажиллагаа явуулах, ямархуу хөрөнгө мөнгө зарцуулах үүнийг нь Засгийн газрын хэмжээнд шийдвэрлүүлээд авах хэрэгтэй байна. Энэ батлагдахаар тодорхой зорилттой нэгдсэн хөтөлбөр гарна. Тэр үед нь ээлж дараатай зохион байгуулалттай хэрэгжүүлэх нь лавтай. Үүнийг хэрэгжүүлэхэд Монгол улсын стандартын тогтолцоог сайжруулах Европын холбооны төсөл ажиллаж байгаа. Энэ төслийн багтай хамтарч ажиллах хэрэгтэй гэж бодож байна.
-Таны бодлоор евростандартыг Монголд нутагшуулахад хүндрэлтэй тал нь юу вэ?
-Евро стандартыг дагаж мөрдөнө гэхээр нэг өдөр тушаал шийдвэр гаргаад маргааш нь шууд шилжээд, дагаж мөрдөөд явах тийм амар асудал биш юм. Хамгийн наад зах нь ажлын технологи, үйлдвэрлэгчид тавих шаардлага өндөр болно. Тэгэхээр үүнийг л ээлж дараатай эхлүүлнэ гээд байгаа хэрэг лдээ. Техник, технологийн боломж бололцоо, боловсон хүчнийг сургах, мэдлэгийг нь дээшлүүлэх гэх мэт арга хэмжээ авах шаардлагатай болох нь лавтай. Энэ бүх арга хэмжээг хэрхэн авах, хэн хяналт тавих зэрэгт Засгийн газар анхаарч ажиллах байхаа.
-Одоо мөрдөж байгаа стандартуудыг харахад MNS буюу манай үндэсний стандарт барилгын салбарт харьцангуй цөөн. Харин евро норм, стандарт ихэнх хувийг эзлэдэг харагдсан. Энэ нь нэг талаар ажлыг хөнгөвчилж байна гэсэн үг үү?
-Одоогийн байдлаар манай барилгын салбарын стандарчлалын түвшин 42 хувьтай байна. Нийт 653 стандарт мөрдөгдөж байна. Энэ стандартуудын түвшин ямар байна гэхээр 42 хувь нь олон улс европын түвшинд хүрсэн байна гэсэн үг юм. Одоо бид энийг яаж өөрчлөх вэ? гэвэл европын стандартуудыг шууд хэрэгжүүлэх гэж байна. Үүнийг хэрэгжүүлэхийг тулд техник, технологи, боловсон хүчний мэдлэгийг дээшлүүлэх шаардлагатай байна гэж үзсэн. Өөрөөр хэлбэл евростандарт бол маш өндөр түвшний стандарт үүнд хүрэхийн тулд ажиллах хэрэгтэй байна. Магадгүй техник технологи нь өндөр түвшинд байгаа гадаад, дотоодын их дээд сургууль төгссөн чадвартай боловсон хүчинтэй томоохон барилгын материал үйлдвэрлэлийн компаниуд энэ норм, стандартыг нэг жил, хагас жил хүрэхгүй хугацаанд хангаад хэрэгжүүлээд явж чадах байх. Тэгвэл манайд жижиг, дунд үйлдвэрүүд байна. Эдгээрийг ч мөн ялгаагүй хамтад нь аваад шинэ стандартад нийцэхэд нь туслаад боломж олгосон байдлаар ажиллах хэрэгтэй. Энд би зөвхөн эх орны үйлдвэрийн тухай ярилаа. Тэгвэл бид чинь барилгын материалынхаа 70-80 хувийг импортолдог, импортлогч орон. Евростандартыг мөрдөж эхлэхээр импортоор орж ирж байгаа бүтээгдэхүүний чанар дээшлэх юм. Өөрөөр хэлбэл евростандартын түвшинд хүрсэн барилгын материалыг оруулж ирэх зорилт тавина. Үүний хүрээнд гадаадын мэргэжлийн лабораториуд, техник хяналтын байгууллагуудтай хамтын ажиллагаа явуулна. Тэр байгууллагын баталгаажуулсан өндөр чанартай бүтээгдэхүүнийг хил гаалиар нэвтрүүлэх, ийм л тогтолцоог хэрэгжүүлэхээр зорьж байгаа. Энэ бүгдийг хэрэгжүүлж чадвал Монголын барилгын материалын чанар сайжирч барилгад бүтээгдэхүүний чанараас хамаарах эрсдэл багасах юм.
-Хоёр байгууллага ямар чиглэлд хамтарч ажиллах талаар манай уншигчдад дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөхгүй юу?
-Барилгын салбарын чанар аюулгүй байлдлыг илэрхийлэх гол асуудал бол материалын стандарчлал, тохирлын үнэлгээний асуудал байдаг. Энэ чиглэлд БХБЯ, ҮСХГ хамтран ажиллахаар тохиролцож талууд санамж бичигт гарын үсэг зурлаа. Үүнд бид гурван үндсэн асуудлыг бид шийднэ. Юуны өмнө барилгын материал бүтээгдэхүүний стандартыг үе шаттайгаар Европын холбооны стандартад шилжүүлнэ. Энэ ажлын хүрээнд хөндлөнгийн лабораториуд болон тохирлын үнэлгээний үйл ажиллагааг нь сайжруулах арга хэмжээ авна. Ялангуяа лабораторийн техникийн түвшинг түүнд ажиллаж байгаа мэргэжилтнүүдийн боловсрол мэдлэгийг дээшлүүлэх тал дээр ээлж дараатай арга хэмжээ авч ажиллана. Мөн импортоор орж ирж байгаа бүтээгдэхүүний чанарт тавих хяналтыг сайжруулна. Барилгын материал бүтээгдэхүүний чанар сайжирна гэдэг бол Монголын ард түмний нийтлэг эрх ашгийг хөндсөн асуудал. Найдвартай бүтээгдэхүүнээр хангагдана гэдэг нэг талаар аюулгүй байдалд ахиц гарна гэж үзэж байгаа.
-Барилгын норм стандартыг еврокодод шилжүүлэх Засгийн газрын тогтоол гарсан. Үүнийг дагаад холбогдох байгууллагууд тодорхой ажлуудыг хийхээр төлөвлөж байх шиг байна. Танай байгууллагын хувьд?
-Хамгийн нэгдүгээрт яригдах асуудал бол Засгийн газрын хөтөлбөр гаргах ёстой. Өөрөөр хэлбэл барилгын норм, дүрмийг Европын стандартад шилжүүлэхэд хэр хугацаа зарцуулах, ямар үйл ажиллагаа явуулах, ямархуу хөрөнгө мөнгө зарцуулах үүнийг нь Засгийн газрын хэмжээнд шийдвэрлүүлээд авах хэрэгтэй байна. Энэ батлагдахаар тодорхой зорилттой нэгдсэн хөтөлбөр гарна. Тэр үед нь ээлж дараатай зохион байгуулалттай хэрэгжүүлэх нь лавтай. Үүнийг хэрэгжүүлэхэд Монгол улсын стандартын тогтолцоог сайжруулах Европын холбооны төсөл ажиллаж байгаа. Энэ төслийн багтай хамтарч ажиллах хэрэгтэй гэж бодож байна.
-Таны бодлоор евростандартыг Монголд нутагшуулахад хүндрэлтэй тал нь юу вэ?
-Евро стандартыг дагаж мөрдөнө гэхээр нэг өдөр тушаал шийдвэр гаргаад маргааш нь шууд шилжээд, дагаж мөрдөөд явах тийм амар асудал биш юм. Хамгийн наад зах нь ажлын технологи, үйлдвэрлэгчид тавих шаардлага өндөр болно. Тэгэхээр үүнийг л ээлж дараатай эхлүүлнэ гээд байгаа хэрэг лдээ. Техник, технологийн боломж бололцоо, боловсон хүчнийг сургах, мэдлэгийг нь дээшлүүлэх гэх мэт арга хэмжээ авах шаардлагатай болох нь лавтай. Энэ бүх арга хэмжээг хэрхэн авах, хэн хяналт тавих зэрэгт Засгийн газар анхаарч ажиллах байхаа.
-Одоо мөрдөж байгаа стандартуудыг харахад MNS буюу манай үндэсний стандарт барилгын салбарт харьцангуй цөөн. Харин евро норм, стандарт ихэнх хувийг эзлэдэг харагдсан. Энэ нь нэг талаар ажлыг хөнгөвчилж байна гэсэн үг үү?
-Одоогийн байдлаар манай барилгын салбарын стандарчлалын түвшин 42 хувьтай байна. Нийт 653 стандарт мөрдөгдөж байна. Энэ стандартуудын түвшин ямар байна гэхээр 42 хувь нь олон улс европын түвшинд хүрсэн байна гэсэн үг юм. Одоо бид энийг яаж өөрчлөх вэ? гэвэл европын стандартуудыг шууд хэрэгжүүлэх гэж байна. Үүнийг хэрэгжүүлэхийг тулд техник, технологи, боловсон хүчний мэдлэгийг дээшлүүлэх шаардлагатай байна гэж үзсэн. Өөрөөр хэлбэл евростандарт бол маш өндөр түвшний стандарт үүнд хүрэхийн тулд ажиллах хэрэгтэй байна. Магадгүй техник технологи нь өндөр түвшинд байгаа гадаад, дотоодын их дээд сургууль төгссөн чадвартай боловсон хүчинтэй томоохон барилгын материал үйлдвэрлэлийн компаниуд энэ норм, стандартыг нэг жил, хагас жил хүрэхгүй хугацаанд хангаад хэрэгжүүлээд явж чадах байх. Тэгвэл манайд жижиг, дунд үйлдвэрүүд байна. Эдгээрийг ч мөн ялгаагүй хамтад нь аваад шинэ стандартад нийцэхэд нь туслаад боломж олгосон байдлаар ажиллах хэрэгтэй. Энд би зөвхөн эх орны үйлдвэрийн тухай ярилаа. Тэгвэл бид чинь барилгын материалынхаа 70-80 хувийг импортолдог, импортлогч орон. Евростандартыг мөрдөж эхлэхээр импортоор орж ирж байгаа бүтээгдэхүүний чанар дээшлэх юм. Өөрөөр хэлбэл евростандартын түвшинд хүрсэн барилгын материалыг оруулж ирэх зорилт тавина. Үүний хүрээнд гадаадын мэргэжлийн лабораториуд, техник хяналтын байгууллагуудтай хамтын ажиллагаа явуулна. Тэр байгууллагын баталгаажуулсан өндөр чанартай бүтээгдэхүүнийг хил гаалиар нэвтрүүлэх, ийм л тогтолцоог хэрэгжүүлэхээр зорьж байгаа. Энэ бүгдийг хэрэгжүүлж чадвал Монголын барилгын материалын чанар сайжирч барилгад бүтээгдэхүүний чанараас хамаарах эрсдэл багасах юм.