Удахгүй барилгачдын баяр болно. Их бүтээн байгуулалтанд гар бие, сэтгэл зүрхээрээ хөдөлмөрлөж байгаа барилгачдын эрх ашгийг хамгаалах газар нь үйлвэрчний эвлэл байдаг. Иймээс Монголын барилгачдын үйлдвэрчний эвлэлүүдийн холбооны дарга Б.Батцогттой энэ жилд хийсэн ажлынх нь талаар ярилцлаа.
- Холбооны зүгээс энэ жил томоохон ямар ажлуудыг зохион байгуулав?
БХБЯ, Монголын барилгачдын холбоотой хамтран хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагаа эрүүл ахуйн талаарх гурван талт хэлэлцээрийг оны эхэнд хийсэн. Үйл ажиллагаа явуулж буй барилгын компаниудын инженер техникийн ажилчдын дийлэнх хувийг нь сургалтанд суулгасан.  Тус сургалтанд барилгын компаниудын захирлуудыг суулгах шаардлагатай байсан ч тэд ажил ихтэй гээд сургалтанд суух боломжгүй байдаг. Холбооны зүгээс 11 сард барилгын ажил хөнгөрөөд ирэхээр захирал удирдлагуудад зориулсан сургалт зохион байгуулах гэхээр удирдлагууд нь амраад явчихдаг.
Манай холбооны зүгээс барилгын ажил эрхэлж байгаа аж ахуйн нэгжүүдэд хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааг хангаж ажиллах албан тоот шаардлагууд өгч ажилласан. Барилгын төсөвт нормын 13 хувийг хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагаанд зарцуулах заалтыг хангаж ажиллахыг шаардсан гэсэн үг.
Мөн БХБЯ-тай хамтран барилгын төсөв, норм стандарт, барилгын тухай хууль, тусгай зөвшөөрл зэрэг гарч байгаа бичиг баримтуудад санал өгч ажилладаг. Анхаарч байгаа гол ажил маань хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа.  
- Барилгачин залуус өөрсдийнх эрх ашгийг хамгаалсан үйлдвэрчний эвлэл байдаг гэдгийг хэр мэдэж, хамрагдаж байх юм?
Ерөнхий мэдээллээ бид сайтаар дамжуулан өгөөд, барилга дээрх талбайн инженерүүдэд үйлдвэрчний эвлэлийнхээ талаар сайн ойлголт өгдөг. Урин дулааны цагт оюутан залуус барилга дээр ихээр ажилладаг. Тиймээс өнгөрөгч 6 сард хөдөлмөр хамгааллын чиглэлийн алба хашдаг 40-өөд хүнийг итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчдийн сургалтанд хамруулсан. Ер нь инженер, техникийн ажилчдаа сургалтанд хамруулдаг байгууллага, аж ахуйн нэгжүүд осол эндэгдэлгүй үйл ажиллагаагаа явуулдаг.
 Барилгын материалын худалдаа эрхэлдэг 100 айлын худалдаачдын 200-гаад хүн нийлээд үйлдвэрчний эвлэл байгуулах гээд ирдэг. Өөрсдийнх эрх ашиг хөндөгдөөд ирэхээр л эвлэл байгуулах гэдэг. Өөрсдийнх асуудал шийдэгдээд ирэхээр үйлдвэрчний эвлэлийг орхидог. Ийм нэг хоёрдмол санаатай байдаг. Тэд үйлдвэрчний эвлэлд элслээ гэхэд эрх ашгийг нь хэзээд, хаана ч хуулийн дагуу бид хамгаална.
хөдөлмөрийн гэрээ хийдэггүй, цалин хөлсөө цаг хугацаанд нь өгдөггүй гэсэн хандалтууд бидэнд их ирдэг. Ийм асуудлыг зөв зүйтэй шийдүүлэхийн тулд үйлвэрчний эвэлэлд элсэх хэрэгтэй. Бид ийм саналыг тавихад оюутан залуус ойлгодог.
Барилгын салбарын ажилчид өөрсдөө санаа нэгдэн үйлдвэрчний эвлэл байгуулахаар нэгдэн ирвэл бидний зүгээс хууль эрхзүйн асуудлыг шийдэж, тамга тэмдгийг нь авч өгөөд ажиллуулдаг. 2007 оноос үйлдвэрчний эвлэлд элсэгчид нэмэгдсэн. Энэ нь өөрсдийнх нь эрх ашигт нийцсэн гэсэн үг.  
Улсын төсвөөр барилга барихад өнөөх төсөв нь шат шатандаа танагдаад яг ажил гүйцэтгэсэн аж ахуйн нэгжийн ажилласан хөлсийг өгдөггүй, өгсөн ч бага байдаг ийм асуудал гарч ирдэг. Ингээд л үйлдвэрчний эвлэлд ханддаг. Уг нь зүй ёсоороо өмнө нь үйлдвэрчний эвлэлд элсвэл ийм асуудал гаргахгүйгээр шийдэх боломжтой.
- Манайд барилга дээр гадны ажиллах хүчинг их авдаг. Тэдний эрх ашиг хөндөгдсөн тохиолдолд танай холбооны зүгээс эрх ашгийг нь хамгаалдаг уу? Саяхан 100 гаруй хятад ажилчид цалин хөлсөө авч чадаагүйн улмаас бөөнөөрөө хотын төвд жагсаж явсан.  
 Бид өнгөрсөн хавар “БӨХ ХЭТ” -ийн үйлдвэрчний эвлэлийн ажилсагсадтай нь очиж уулзахад манайд ажиллаж байгаа хятад иргэдийн эрх ашгийг хамгаалж байхыг хүссэн. Санамж бичигт гарын үсэг зурсан. Бид Монгол, Хятад гэлтгүй хүн гэдэг үүднээс нь тэдний эрх ашгийг хамгаалж хандаж байгаа. Мөн өнгөрсөн хавар “Зун шин” ХХК дээр очиж монгол ажилчдын цалин хөлсийг хуулийн дагуу 17 хувийг өгөх үүрэг шаардлага тавьсан. Сарын дараагаар биднийг очиход бүх ажил хууль, норм дүрмийн дагуу явагдаж, хийж байгаа ажил нь өмнөх байдлаасаа нэмэгдсэн байсан. Иймэрхүү ажлуудыг хийж байна.
Манай улсад 3000 гаруй барилгын компаниуд байна. Тиймээс хөдөө орон нутагт бүтэн байгуулалт хийгдэхийн хэрээр барилгачдын эрх ашиг тэнд зөрчигдсөөр байгаа учраас анхаарал хандуулан ажиллаж эхэлсэн.
- Одоогийн байдлаар нийт хичнээн аж ахуйн нэгж байгууллага барилгачдын үйлдвэрчний эвлэлүүдийн холбоонд хамрагдаж байна?
 Одоогийн байдлаар 50 гаран аж ахуйн нэгж байгууллага манай холбоонд гишүүнчлэлтэй. Энэ тоо цаашдаа нэлээд өсөх ххандлагатай байна. Хамгийн гол нь барилгачдын ажил өвлийн улиралд зогсдог. Тэр хугацаанд барилгачдын нийгмийн даатгалыг төлбөрийг яаж шийдэх вэ гэдэг том асуудалтай байна. Инженер техникийн ажилчдыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр цалинжуулна гэхээр хохиролтой. Ийм болохоор ихэнх барилгын компаниуд дулаан цагт нь гаднах ажлаа дуусгаж битүүлж аваад өвлийн цагт дотор ажлаа хийдэг болж. Өвлийн цагт барилгачид ажилгүй болчихоор ар гэр нь санхүүгийн хүндрэлд орно. Тийм болохоор л барилгын компаниуд дээрх аргыг хэрэглэж байна.
 Олон өдөр хоног барилгачдаа ажилтай, орлоготой байлгахын тулд хавар цаг эхлэнгүүт тендерээ эртхэн зарлаад барилгын ажлаа эхлүүлж, урин дулаан цагт нь гадна ажлаа амжуулаад хийчихээд байвал өвлийн улиралд барилгачид дотор ажлаа хийгээд байх боломжтой харагдаад байгаа.
Одоо ажиллаж байгаа барилгачдын нийгмийн даатгал, эрүүл мэндийн даатгалын асуудлыг шийдэхээр холбогдох байгууллагуудтай хамтран ажиллаж байна.
Барилга дээр талбайн инженер нь ажилчддаа хөдөлмөр, аюулгүй байдлыг хэр сайн хангаж байна гэдгийг хянаж ажиллаж байх учиртай. Өглөө ажил эхлэхээс орой тарах хүртэл барилгын талбай дээрээ тэр инженер байх учиртай. Харин тэгэхгүй оффис дотор компьютерийн ард суугаад байвал аваарь осол буурахгүй. Бороо цастай үед барилгын ажлыг явуулж болохгүй. Хариуцлагаа өндөржүүлэх хэрэгтэй.
  Монгол орны өнцөг буланд бүрт ажиллаж хөдөлмөрлөж байгаа нийт барилгачид болон тэдний ар гэрийнхэнд баярын мэнд хүргэе. Улс эх орныхоо бүтээн байгуулалтанд оролцохдоо хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй байдлыг дээд зэргээр сахин ажиллаасай гэж хүсэх байна.