Э.Бат-Үүл: Урьдчилгаагаа хуримтуулаад байрандаа орох нь хамгийн зөв гарц байж мэднэ

Э.Бат-Үүл: Урьдчилгаагаа хуримтуулаад байрандаа орох нь хамгийн зөв гарц  байж мэднэ
            Нийслэл хотоос хэрэгжүүлж эхлээд яг нэг жилийн нүүр үзэж байгаа гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн ажлын явцын талаар Засаг дарга сэтгүүлчидтэй уулзаж ярилцлаа.  
      Э.Бат-Үүл даргын ажлын бүтээмжийн гол үзүүлэлтийн нэг болсон энэ төсөл ямархуу өрнөж байгаа, цаашид хэрхэх болон тулгамдаж буй асуудлын  талаар сонирхох хүмүүс олон байгаа. Нийслэлийн гэр хорооллыг дахин төлөвлөх ажлыг хийж гүйцэтгэхээр 60 шахам аж ахуйн нэгж, байгууллага саналаа ирүүлснээс 14 компани шалгарч, хотын зургаан дүүрэгт төлөвлөсөн газруудад барилгын ажлаа эхлүүлжээ. Нийслэлийн удирдлагууд эдгээр компаниудын ажлын явцтай хэдхэн хоногийн өмнө биечлэн танилцаад ирсэн. Энэ тухай бид  сайтаараа дамжуулан мэдээлж байсан билээ. Э.Бат-Үүл дарга энэ удаа аливаа ажлыг хийхэд тохиолддог хүндрэл бэрхшээл болоод давуу талууд юу байгаа талаар ярилцахаар сэтгүүлчдийг цуглуулжээ. Мэдээж хийж байгаа ажлынхаа талаар иргэдэд үнэн зөв ойлголт өгөх гэсэн нь лавтай.  Гэр хорооллыг дахин төлөвлөх ажил бусад орнуудтай харьцуулахад үнэхээр хурдацтай байгаа гэнэ. Хотын даргын ярьснаар  гиннесийн амжилтад бүртгүүлж болохоор хурдан байгаа төдийгүй  иргэд газраа чөлөөлөх тал дээр ч хариуцлагатай хандаж байгаад талархаж байгаагаа илэрхийлж байсан юм. Түүнчлэн газрыг  оршин суугчидтай нь тохиролцож чөлөөлөн, барилгаа барьж дуусах хүртлээ тэдгээр иргэдийн түрээсийн төлбөрийг бие даан зохицуулж байгаа гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн гүйцэтгэгч компаниудад “хайр хүрч” байгаагаа хэлж байлаа. Нийслэл хотыг хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу Улаанбаатарт 2030 оныг хүртэл 800 мянган айлын орон сууц барьж байгуулах юм. Эхний ээлжийн барилгын ажлууд ийн эхэлсэн бөгөөд оны сүүлчээр түрүүчээсээ ашиглалтад орж эхлэнэ. Уулзалтын үеэр түүнээс хэдэн асуултад хариулт авснаа хүргэе.
- Гэр хорооллыг дахин төлөвлөлт амжилттай явагдаж байгаа талаар ярьж байна. Үр дүнг өнөөдөр ярих нь зөв үү?
-Энэ нь үе шаттайгаар явагдаж байгаа ажил. Өнөөдөр эхний ээлжийн ажлыг ярьж байгаа юм. Төсөлд шалгарсан компаниуд иргэдтэй тохирч газрыг чөлөөлүүлжээ гэж ярих нь амархан сонсогдож байгаа ч яг ажлыг гардан хийж байгаа хүмүүст хүндрэлтэй зүйл их байна. Газрыг нь чөлөөлүүлэх хүртлээ нэлээн юм болж байгаа ч  маш хурдан тохиролцож чадаж байна. Япончууд л гэхэд Токиогийн жишиг хорооллоо барихын тулд иргэдтэйгээ тохиролцох гэж 12 жил болсон байдаг. Гэтэл бид нэг жилийн дотор учраа ололцоод зөвхөн цаасан дээр байсан зүйл маань бодит ажил болоод явж байгаад баяртай байгаа. Тохиролцох асуудал барилгын компани иргэд хоёрын дунд явагддаг гэдгийг тодруулж хэлэх нь зүйтэй. Хотын зүгээс бол хоорондоо тохиролц гэсэн шаардлагыг тавьж байгаа. Иргэдийн зүгээс барилгын компаниуд хөөж тууж байна гэсэн гомдол үе үе ирдэг бол газраа хэтэрхий их үнээр үнэлдэг, компаниудыг шантаажилдаг иргэд цөөн боловч байна. Манай хуулинд нийт иргэдийн ихэнх хувь нь зөвшөөрсөн тохиолдолд барилгын ажлыг эхлүүлэх тухай нэг ч заалт байхгүй болохоор  нэг л хүн газраа чөлөөлөхгүй гэвэл түүний амыг харахаас аргагүй байдалд хүрдэг. Тиймээс энэ асуудлыг шийдвэрлэх эрх зүйн орчин хэрэгтэй байна. Хэрвээ хууль тогтоох дээд байгууллагаас газрын маргааныг шийдвэрлэх хууль гарахгүй бол үндсэн хуулинд заасан “Тухайн зүйлийн талаар эрх зүйн зохицуулалт байхгүй бол нийслэлийн Иргэдийн тэргүүлэгчдийн хурлаас гаргасан журмыг баримтлана” гэсний дагуу журам баталж мөрдүүлнэ гэж бодож байгаа. Жишээлбэл зуун айл орчмын дахин төлөвлөлт одоогоор орхигдоод байна. Нийт иргэдийн 90 гаруй хувь нь хүлээн зөвшөөрсөн ч үлдсэн цөөн хэдэн хүмүүсийн гаргаж байгаа аашаас болж ийн орхигдсон хэрэг. Нийслэлээс гэхэд Гандангийн ойр орчмыг хамгийн түрүүнд цэгцэлж, гоё болгохоор зорьсон. Гэтэл тэр хавийн оршин суугчид дөрвөн хэсэг болж хуваагдаад, нэг дор цуглахаараа нударга зөрүүлчих гээд өнөөг хүртэл бахь байдгаараа байх жишээний.
-Дахин төлөвлөлтөд оролцож байгаа компаниуд зураг төслийнхөө дагуу барилгаа барьж байгаа эсэх мөн чанартай гүйцэтгэж байгаа зэрэгт хэрхэн хяналт тавьж байна вэ? Иргэд барилгын компаниудад итгээд газраа чөлөөлөөд өгтөл орсон орон сууц нь чанаргүй байвал яах вэ?
-Хотын захиргааны зүгээс нарийн шалгуур тавьж байж компаниудыг сонгож авдаг. Эдгээр шалгуурыг даваад гүйцэтгэгчээр шалгарах юм бол холбогдох хяналт шалгалтын газрууд өөр өөрийн хяналтыг давхар хийгээд явна. Ер нь бол хамгийн сайн хяналтыг иргэд өөрсдөө хийдэг учир  оршин суугчдын төлөөллөөс бүрдсэн хяналтын баг байх юм. Урьд өмнө барилгын компаниуд юу хийж байгааг мэдэхгүй байрандаа орсны дараа хэл ам болдог байсан бол одоо тухайн цаг үед нь иргэд өөрсдөө хяналт тавиад зураг төслөө хараад, сануулаад явах зарчимд шилжсэн нь зөв шийдэл болсон гэж бодож байгаа.
-Арав гаруйхан жилийн дотор 800 мянган айлын орон сууц барина гэж байна. Энэ хэр биелэх боломжтой гэж үзэж байна вэ? Газартай иргэд орон сууцтай боллоо гэж бодоход өмчийн газаргүй иргэдийг хэрхэн орон сууцжуулах вэ?
-Барилгын технологид сүүлийн жилүүдэд их өөрчлөлт орж байна. Энэ нь илүү хурдан барьж байгуулахад нөлөөлөх нь лав. Тухайлбал суурийн цутгалтыг хийчих юм бол өвлийн  улиралд ч барилга барьж болохоор болж байна. Тэгэхээр жилийн дөрвөн улиралд барилгаа барина гэсэн үг.  Улс орнуудын туршлагаас харахад энэ нь боломжтой тоо юм. Өөрийн гэсэн газаргүй иргэдийн тухайд ажилтай, орлоготой байх юм бол орон сууцанд орж болох нөхцлийг хангахаар нийслэлийн санд сар бүр урьдчилгаа төлбөрөө тодорхой хугацаанд хуримтлуулаад байрандаа орох саналыг тавьж байна. Харин иргэд маань нэг их итгэл үнэмшилгүй хандаад байх шиг. Мөнгөтэй болгодог даллага гэхээр Бөхийн өргөөнд багтахгүй шахам цуглаад, зарим нь бүр гадаа нь зогсож байгаад  түрийвчээ гаргаж хурайлаад байгаа хэрнээ хотын Захиргаанаас мөнгийг чинь хуримтлуулж байгаад байранд оруулаад өгье гэхээр итгэхгүй байгаад би л хувьдаа гайхаж байна. Ер нь хотын Захиргаа гэдэг бол хамгийн найдвартай газар. Улс орон байгаа цагт хотын захиргаа байж л байна шүү дээ. Гучин хувийн урьдчилгаа төлбөр төлөөд орон сууцандаа  орох зах зээл ерөнхийдөө хумигдаж байх шиг байна. Энэ үед үлдсэн хүмүүсийг орон сууцжуулах ганц аврал маань энэ тогтолцоо байх гэж бодогддог.
-Та үргэлж хотын даргын ажил хийхгүй нь лавтай. Гэтэл гэр хорооллыг дахин төлөвлөх ажил дараа дараагийн дарга нарын үед  өөрчлөгдвөл яах вэ? Тухайлбал иргэдийн чөлөөлсөн газрыг өөр зориулалтаар ашиглах гэх мэтээр
-Эрхзүйн зохицуулалтыг нь сайн хийгээд явах нь зүйтэй. Удахгүй болох Тэргүүлэгчдийн хурлаар энэ талаар сайтар ярилцахаар төлөвлөсөн байгаа. Үүнийг бид бодолцох л хэрэгтэй.
 
 
 

Холбоотой мэдээ