Эрхэм уншигч таньдаа энэ өдрийн мэнд хүргэе. “Амины орон сууцаа өөрсдөө барьцгаая" цуврал зөвлөгөөтөйгөө хамтдаа байгаад баярлалаа. Эхний дугаараараа бид та бүхэндээ буурь хөрсөө хэрхэн бэлдэх талаар хүргэсэн байгаа. Харин энэ удаад буурь хөрсөө бэлдэхдээ анхаарах зарим зүйлүүд болон бэлдсэн буурь хөрсөн дээрээ сууриа хэрхэн хийх тухай заавар зөвлөгөө өгөхөөр зэхлээ.
Юуны түрүүнд та бүхэндээ буурь хөрсөө бэлдэхдээ нэмж анхаарах зүйлийг хүргэе. Учир нь бичигч миний АОС-аа барих хөрс маань намгархаг, даац муутай хөрс таарч нэмэлт мэдээллүүд ихээр шаардаж байсан учир цуглуулсан мэдээллээ уншигч тантай хуваалцахаар шийдлээ.
Хадан хөрс, том хэмхдэст хөрс нь даац сайтай, овойлт болон суулт үүсгэдэггүй хөрсөнд тооцогддог. Тиймээс энэ төрлийн хөрсөнд суурийг төлөвлөж суулгах нь илүү тохиромжтой. Харин жижиг тоосорхог хэсгийн эзлэх хувь нь өндөр байгаа элсэн хөрс, шавар, шавранцарын төрлийн хөрсүүд нь өөрт байгаа чийгээ удаан хадгалдаг, мөн чийггүй хуурай байсан ч гадаргуугийн ус, ашиглалтын явцад бий болсон ус зэргийг өөртөө шингээдэг. Ингэснээр эзлэхүүний өөрчлөлтөд орж /хөрс хөлдөж овойх үедээ эзлэхүүнээ тэлж, гэсэх үедээ буцаж агших байдлаар/ барилгын суурь болон хийцэд муу нөлөө үзүүлдэг тул хэрэв танд ийм хөрс таарсан бол үүнээс хамгаалах арга хэмжээг заавал авсан байх шаардлагатай.
Уншигч та мэргэжлийн шинжээчид хандах боломжгүй бол өөрөө хөрсөө шинжих гээд үзээрэй. Хадан болон том хэмхдэст хөрсийг хүмүүс гаднаас нь хараад шууд ялгаж чадна. Харин элсэнцэр, шавранцар хөрсүүдийг ялгахад төвөгтэй байдаг гэнэ. Энэ төрлийн хөрсийг танихын тулд та нойтон бол шууд имэрч үзэх, хуурай бол бага зэрэг чийг өгөөд имэрч үзэх хэрэгтэй. Ингэхэд барьцалдаж зунгааралдсан шинж чанартай байвал энэ нь овойлт үүсгэдэг хөрс байна гэж урьдчилсан байдлаар таньж болно.
Гэвч овойлт үүсгэдэг хөрс нь жижиг ширхэгтэй хэсэг ба тоосорхог хэсгийн эзлэх хувь, хөрсний уснаас ямар зайд байгаа зэрэг олон шалтгаанаас хамаарч овойлтын зэрэг буюу барилгад хор хөнөөл учруулах нөлөө нь өөр өөр байдаг байна. Уншигч та өөрөө дээрхи аргаар шинжиж үзээд ийм хөрс таарсан тохиодолд мэргэжлийн байгууллагад хандаж нарийвчлан шинжлүүлэх хэрэгтэй юм.
Барилгынхаа газар шорооны ажлаа барилгын талбайн хэмжээгээр өнгөн хөрс болон ургамалын үндэстэй хэсгийг хуулах ажлаар эхлэх нь зүйтэй. Учир нь хөрсний энэ хэсэг барилгын суурийг гэмтээж муутгадаг учраас барилгын суурьт эргүүлж хэрэглэх шороонд хэрэглэдэггүй.
Хөрсөө шинжлүүлж, улаан шугамаа татаад бэлдчихсэн бидэнд одоо сууриа бэлдэхэд ихээхэн хялбар байх болно. Барилгын суурийн ажил нь барилгын төрөл, давхрын тоо, зориулалт зэргээс хамаарч бүх ажлын 15-25 хувийг эзэлдэг. Мөн суурийн чанараас барилгын бат бэх чанар, эдэлгээ гээд бүгд хамаардаг учир хамгийн ихээр анхаарах хэсгийн нэг байгаа. Тиймээс хамтдаа сууриа сайн хийх хэрэгтэй юм.
Бичигч би суурийн нүхээ ухах явцдаа гадаргуу болон бороо цасны уснаас хамгаалах ёстойг мэдэхгүйн улмаас суурийн нүхийг чийг авхуулчихсан юм. Энэ нь овойлт, суулт үүсгэдэг хөрсний хувьд суурийн чанарт маш муу нөлөө үзүүлдэг аж. Тиймээс ингэж чийг авхуулсан тохиолдолд хатааж байж сууриа цутгадаг юм байна.
Харин уншигч авхай та миний алдаанаас суралцаж суурийнхаа ухсан нүхийг гадаргуугийн болон бороо цасны уснаас хамгаалах хэрэгтэйг сайтар анхаараарай. Буурийг ус чийгнээс хамгаалах хамгийн түгээмэл арга бол нүхийг хучих явдал юм. Мөн суурийг хийх явцдаа гадаргуугийн болон хөрсний уснаас хамгаалахаас гадна ашиглалтын явцад уснаас хамгаалах аргыг давхар бодолцох хэрэгтэй аж. Буурь болон суурийг уснаас хамгаалах үндсэн гурван арга байдаг байна. Үүнд:
1. Зам талбайн тохижилтыг зөв хийж гадаргуугийн усыг налуугаар цуглуулж хорооллын доторхи болон хотын төв замд холбох, улмаар хотын борооны усны шугамд нийлүүлэх
2. Хөрсний уснаас хамгаалж суурийн улны түвшинд ус зайлуулах дернаж төлөвлөн ус зайлуулах худагт төвлөрүүлэх
3. Суурийн гадаргууг уснаас хамгаалах арга хэмжээ авах зэрэг нь ордог. Уншигч та аль тохиромжтойг нь сонгон хэрэглээрэй.
Бичигч миний хувьд таарсан хөрс маань намгархаг, өөртөө ус чийг ихээр агуулсан хөрс таарсан учраас дернажийг хийхээр төлөвлөж сууриа бэлдэж байгаа.
Энэ нь барилгын суурийн улны түвшинд ус зайлуулах суваг /дернаж/ хийхийг хэлдэг. Уг ус зайлуулах сувгийг усны хэмжээнээс хамааруулан ф100-250 мм-ийн хэмжээтэй асбестон хоолой эсвэл вааран хоолойг сонгох нь зүйтэй. Мөн ийм диаметртэй амархан зэвэрдэггүй, хүчил, давсны үйлчлэлд ордоггүй материалаар хийгдсэн хоолойг хэрэглэж болно. Бичигч миний хувьд сүүлийн хоолойг сонгосон. Хоолойгоо тавих хөрсөө сайтар нягтруулж суулт үүсэхээргүй болгосныхоо дараа суурьлуулдаг. Ингэхдээ тодорхой налуу үүсгэж ус өөрөө налууг дагаж урсахаар зохион байгуулалттай хийнэ. Учир нь суулт үүсвэл налуу алдагдаж ус урсахгүй болох магадлалтай тул суулт үүсхээс урьдчилан сэргийлж хөрсөө сайтар нягтруулах, хоолойн залгаас холбоосыг сайн битүүмжлэх ёстой аж. Суурьлуулж байгаа хоолойг хэвтээ тэнхлэгт 450 өнцөг үүсгэхээр, өөр хоорондоо 250мм зайтайгаар ф20-30мм хэмжээтэйгээр ус шүүрүүлэх нүхийг гаргаж өгнө.
Drain ground – газар доорх ус зайлуулах хоолой буюу дернаж
Хөрсөнд байгаа ус энэ нүхээр дамжин хоолойд орж налуугаар урсан, төлөвлөсөн цэгт хуримтлагдана. Хөрсний усанд байх жижиг ширхэгтэй хэсгүүдийг хоолойд оруулахгүй байхын тулд хоолойн гадаргууг дагуулж нүхний ойр орчимд том ширхэгтэй хайрга 300-400мм зузаантайгаар дэвсдэг. Энэ хайрга нь хоолойг нүхэлсэн хэмжээнээс том байдаг учиртай.
Хөрсний ус нь газар доорхи байрлалдаа аль сул даралттай хэсэг рүүгээ өөрийн даралтаар урсаж байдаг. Энэ зарчмыг ашиглаж ус зайлуулах дернажийг төлөвлөдөг тул сууринд хөрсний усны зүгээс үзүүлэх нөлөөлөл ч бас багасдаг ач холбогдолтой аж.
Мөн уншигчиддаа нэмж хэлэхэд хөрсний гадаргуугийн ус сууринд орсноос муу нөлөө үзүүлдэг хөрс гэж байдаг байна. Эдгээр нь ус орж норсноос нягтарч суулт үүсгэх, хөлдсөнөөс овойлт үүсгэдэг гэх мэт шинж чанартай байдаг. Ийм хөрс таарсан тохиолдолд суурь орчмын хөрсийг солих, улмаар ийм хөрсний үйлчлэлээс сууриа хамгаалах арга хэмжээг авах шаардлагатай. Ингэхдээ суурийн дээгүүр болон улаар төмөрбетон бүс хийх, суурийн хажуу гадаргуутай нийлэх хэсгийн хөрсийг солих, хажуу гадаргууг халуун хар тосоор тослох зэргээр хамгаалах боломжтой ажээ. Энэ тухай нарийвчилсан зөвлөгөөг мэргэжилийн хүнд хандаж авбал сайн.
За ингээд уншигч миний таарсан намгархаг, даац багатай хөрсөнд ямар арга хэмжээ авах ёстой байсныг уншигч тантай хуваалцлаа. Одоо харин сууриа хэрхэн бэлдэх тухайгаа зөвлөе. Та бидэнтэй хамтдаа байгаарай.
Барилгын суурь нь:
1. Төмөр бетон суурь
2. Бетон суурь
3. Чулуут бетон суурь
4. Угсармал суурь гэсэн төрлүүдтэй байдаг.
Эдгээрээс та бүхэн өөрийн газрын онцлог, АОС-ны онцлогоос хамааруулан сонгож хэрэглэх хэрэгтэй. Учир нь газрын хэвгий, хөрсний төрөл, овойлт, суулттай эсэх, газар хөдлөлтийн бүсчлэл зэргээс хамааруулан суурь суулгалтыг ямар гүнд хийх, ямар материалыг сонгох талаар мэргэжлийн хүнээс зөвлөгөө авах нь зүйтэй.
Бичигч миний таарсанд хөрсөнд хиймэл буурь хийх нь тохиромжтой тухай өмнөх дугаараар өгүүлж байснаар би бэхлэх аргаар хиймэл хөрс хийсэн байгаа. Харин одоо мэржилтэний зөвлөсний дагуу би даац багатай, намгархаг хөрсөндөө хамгийн тохиромжтой нь болох бага суулгалттай төмөр бетон суурь хийхээр боллоо. Учир нь ийм төрлийн суурийг давхар биш барилгад хэрэглэх боломжтой байдаг юм байна. Ийм суурийг дам нуруун суурь гэж нэрлэдэг ажээ.
Сууриа хийж эхлэхийн өмнө хэв хашмалаа бэлтгэнэ. Энэ нь суурийн гадаргууг жигд болгох зорилготой юм. Хэрэв суурийн хажуу гадаргуу тэгш бус байвал овойлт суулттай хөрсөнд сөрөг нөлөөтөй байдаг байна. Мөн суурийн хэв хашлагыг хийхдээ бетон цутгаж нягтруулах үед тэлэхээс сэргийлж тулгууруудыг сайтар хийж өгөх хэрэгтэй.
Суурь хийхэд шаардлагатай материалууд нь цемент, элс, хайрга, ус юм. Эдгээрээ бэлдсэний дараа бетоны маркаас хамааруулан орц найрлагаа тохируулан зуурна.
Бичигч миний хувьд хэв хашмалаа хийсний дараагаар төмөр бетон суурийнхаа арматурыг хэлхээ болгон бэлдлээ. Үүнийхээ дараагаар зуурмагаа бэлдэхээр зэхлээ. Зуурмагийн орц найрлага болоод маркийн тухай дэлгэрэнгүй мэдээллийг мэргэжилийн хүнд хандаж авах нь зүйтэй. Ингээд бэлтгэсэн зуурмагаа хэв хашлагадаа хийж цутгасан. За одоо бичигч миний хийх ёстой суурь бэлэн болчлоо.
Харин уншигч авхай таны хувьд минийхтэй адил төмөр бетон суурь хийж ч болно. Мөн бетон, чулуут бетон, угсармал суурь гэсэн төрлүүд байгаа. Эдгээр сууриуд нь орц найрлага зэргээс хамааран өөр өөрийн онцлогтой. Чулуут бетоны хувьд эдийн засгийн хувьд хамгийн хэмнэлттэй байхад угсармал суурь нь тусгай суурийн гулдмай ашиглан өрж хийнэ. Энэ суурийг ихэвчлэн орон сууцны барилгад хийдэг аж.
Хамтдаа сууриа бэлдчихлээ.
Энэ удаагийн дугаараараа та бүхэндээ бууриа бэлдэхдээ юуг анхаарвал зохих талаар болон сууриа хэрхэн бэлдэх тухай зөвлөлөө. Дараа дараагийн дугаараараа АОС-аа өөрсдөө барихад хэрхэн хэмнэлт гаргаж болох талаас нь цуврал зөвлөгөөг хүргэж байх болноо.
Амины орон сууцаа өөрсдөө барьцгаая цуврал зөвлөгөөтэйгээ хамт байсан танд баярлалаа. Дараагийн дугаараар ханын өрлөг хийх тухай зөвлөгөөгөөр эргэн уулзацгаая.
Амины орон сууцны газар доорх ус зайлуулах хоолой /дернаж/